EU  |  ES  |  EN  |  FR  | 

Zurbanoko Kristo Gurutziltzatua

Izengabea

Funts-mota/Bilduma:
Inbentario-zk. / Siglak:
0255
Objektua:
Egileak:
Teknika eta euskarria:
Egur landua eta polikromatuta
Neurriak:
195 x 176 x 34 cm
Gaia:
Estilo:
Data:
XIV. mendea
Sarrera-data eta -datuak:
1999. Gasteizko Elizbarrutiko gordailua. San Esteban Parrokia, Zurbao (Araba)
Kreditua:
Gasteizko Elizbarrutia. Done Ezteberen parrokia. Zurbao (Araba)
Deskribapena

Zurbanoko Kristoa oso lasaia da, burua makur duena, baina polikromiaren arabera begiak irekita dituena eta inolako suminik ez duena. Xehetasunezko lana saihestuegiten du, arantzaz beteriko koroa sinplifikatu egiten da, garezurraren goiko aldea inguratzen duen soka, izateraino, ilea adatsetan erortzen da, pinturaren trazadurak sorbaldaraino luzatzen duela. Aro gotikoan jada amaitu da garaile den Kristotik sufritzen ari den Kristorako pausoa. Alabaina, lehenago jada agertzen zen oinazeen Kristo gisa karolingiarren garaiko adibide askotan, IX. mendean. Gero, Erromanikoan berriz ere Kristo maiestatera, heriotzaren gainetikgailendukodeneraitzuliko da. Zurbanoko irudia Behe Erdi Aroko deboziozko jarduereri dagokie. Garai horretan Nekaldiak, tormentuaren alderdirik gordinenetan, oinazean eta heriotzan, eragin handiko esanahi teologikoa lortu zuen, izpiritualtasun aszetikoaren eta mistikoaren korronteek sustatuta. Mota honen aurrekariak baditugu XIII. mendeaz geroztik gurutze-formako taulen gainean pintatutako gurutze toskanarretan. Horien gailur Cimabue eta bere dizipulu Giotto-ren lanak ditugu. Hain zuzen ere azken horri egozten zaio Florentziako Santa Maria Novellaren gurutzea, 1290ekoa; Riminikoa, 1310ekoa; baita Municheko gurutzearen oinetan dagoen San Frantziskorena ere.

Irudihau 1919an Zurbanonzegoen; ondoren, Elizbarrutiko Museo hasi berrira eraman zuten. Irudiaren alderdi guztiak gotikoari dagozkio bete-betean: arku-itxurako gorputza, beso tinkatuak (gorputzak asko pisatzen duelako), hiru iltze (horrek hankak belaunetik behera gurutzatzera behartzen du),gerripeko luzea edo eskuinaldean korapiloz lotutako oihala, gorputzera estu lotzeko (gisa horretan beste aldean behera egiten du tolestadura kurbatu zentrokideen turrusta sortuz). Polikromiak urreztatutako orla duen hondo neutroko urreztatutako erroseten bide zdekoratzen du. Anatomia modelatuaren leuntasunari lotzen zaio, ia ez da "mitra bentral" edo bularraldea iradokitzen. Taila arretatsuagoa da hatzetan, ilean edo aurpegieran, errealista baino gehiago kementsu direnetan. Hori ez dator bat Gasteizko San Ildefontsoren Kristoarekin, izan ere, horren anatomiak asko markatzen ditu saihetsezurrak eta mitra bentrala. Hankak gurutzatu egiten dira bi oinak iltze bakar batekin lotzeko eta hiru iltzeak arau bihurtu ziren XIII. mendeaz geroztik. Kordobako San Pedron (Kordobako Elizbarrutik oMuseoa) dagoen "Cristo de la Justicia"ren antza du. Gorputza okertzea modan jarri zen elefantearen bolian tailatutako gurutzeen eraginez. Horietako bat Herlufsholmko, Danimarkako irudi ederra dugu, 1250 ingurukoa.

Erakusketak

1929-1930. Artea Espainian. Bartzelonako Nazioarteko Erakusketa. Bartzelona, Jauregi Nazionala. 1929/05/20-1930/01/15.

1977. Eskultura erromantiko-gotikoa Arabako probintzian. Kontserbazioa-Zaharberritzea. Gasteiz, Probintziako Museoa. 1977/04/14-1977/05/14.

Erreferentzia bibliografikoak

VERÁSTEGUI, Jaime. El Museo Diocesano de Vitoria , Vitoria, Revista Ilustrada , 1. Agosto 1924, p. 51

Exposición Internacional de Barcelona 1929-1930. El Arte en España. Barcelona, Eugenio Subiranaren inprimategia, 1929, 74 or.

MARTÍNEZ DE MARIGORTA, José. Álava y sus alrededores: 34 fotograbados. La casa de Álava (Archivos, Bibliotecas y Museos Provinciales). Vitoria, [s. n.], 1945?, 56 or.

ANTOMAR. La Casa de Álava. Recuerdos, tradición e Historia en el Museo , Vida Vasca , 30. 1954, il. b/n. p. 59

GAYA NUÑO, Juan Antonio. Historia y guía de los Museos de España. Madrid, Espasa-Calpe, 1955, 772 or.

COOK, W.; José GUDIOL RICART. Pintura e imaginería románica , Ars Hispaniae. Madrid: Plus Ultra , Volumen 6. 1956, p. 354, il. b/n lám. 393

LÓPEZ DE GUEREÑU, Gerardo. Álava Solar de Arte y de Fe. Vitoria, Caja de Ahorros y Monte de Piedad de la Ciudad de Vitoria, 1962, 75 or.

ENCISO VIANA, Emilio. Escultura medieval y renaciente , En: PORTILLA VITORIA, Micaela J.; et al. Catálogo Monumental Diócesis de Vitoria: Ciudad de Vitoria. Vitoria-Gasteiz: Obra Cultural de la Caja de Ahorros Municipal , tomo 3. 1968, p. 323, il. b/n n. 523

ENCISO VIANA, Emilio (Coord.). Catálogo Monumental Diócesis de Vitoria: La Llanada alavesa occidental. Vitoria-Gasteiz, Udal Aurrezki Kutxaren Obra Kulturala, 1975, 639 or.

Exposición La escultura Románico-Gótica. Provincia de Álava: Conservación. Restauración [katalogoa]. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1977, 3. zk. il. z/b

BEGOÑA AZCÁRRAGA, Ana de; Mª Jesús BERIAIN; Felicitas MARTÍNEZ DE SALINAS. Museo de Bellas Artes de Álava. Vitoria-Gasteiz [katalogoa]. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1982, 14 or. il. z/b

EGUÍA LÓPEZ DE SABANDO, José ; Felicitas MARTÍNEZ DE SALINAS OCIO. El estímulo renovador del Gótico , En: LLANOS ORTIZ DE LANDALUCE, Armando (dir.). Álava en sus manos. Vitoria-Gasteiz: Arabako Kutxa , tomo 4. 1983, pp. 87, 92-93, il. col. p. 87

FRANCO MATA, Ángela. Escultura gótica española en el siglo XIV y sus relaciones con la Italia trecentista . Madrid, Juan March Fundazioa, 1984, 38 or.

EGUÍA LÓPEZ DE SABANDO, José. Museo de Bellas Artes: imaginería gótica [diapositiben koadernoa]. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia; Gasteizko Udala, 1985, 26 or. il. kol.

FRANCO MATA, Ángela. El crucifijo gótico doloroso andaluz y sus antecedentes , Reales Sitios , 88. 1986, p. 70

ANDRÉS ORDAX, Salvador. Arte , En:FERRER REGALES, Manuel; et al. País Vasco. Madrid: Publicaciones de la Fundación Juan March, (colección Tierras de España) . 1987, p. 197, il. col. p. 198

PORTILLA VITORIA, Micaela J. Mirari: Herri bat artearen bila [katalogoa]. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1989, 46-47 or., 49 or. il. z/b

Ibaiak eta Haranak. Guía del patrimonio histórico-artístico y paisajístico. Donostia-San Sebastián, Etor, 1990, 75 or.

MARTÍN IBARRARAN, Edurne. Santos Cristos en Álava. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1993, 29, 75 or., 74 or. il. z/b

LAHOZ GUTIÉRREZ, M. Lucía. Gótico , En: GONZÁLEZ DE SAN ROMÁN, Miguel (dir.). Vitoria-Gasteiz en el Arte. Vitoria-Gasteiz: Gasteizko Udala. , volumen 1. 1997, p. 262, il. col. p. 263

LAHOZ GUTIÉRREZ, Lucía. Arte Gotikoa Araban. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1999, 112 or., 111 or. ir. kol.

LÓPEZ DE OCÁRIZ ALZOLA, José Javier. Enborraren Saila , En: LÓPEZ LÓPEZ DE ULLIBARRI, Félix; Arantza DABOUZA SALCEDO (coord.). Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa. Vitoria-Gasteiz: Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa . 1999, pp. 123, 130, il. col. p. 131

MARTÍNEZ DE SALINAS OCIO, Felicitas ; USABIAGA URKOLA, J. José. Arte Medieval , En: CASTAÑER, Xesqui (ed.). Arte y Arquitectura en el País Vasco: El patrimonio del románico al siglo XX. Donostia-San Sebastián: Nerea . 2003, p. 46, il. b/n p. 46

GARCÍA FERNÁNDEZ, Ernesto. Iglesia, religiosidad y sociedad en el País Vasco durante el siglo XIV , Edad Media: revista de historia , Nº 8. 2007, p. 136

LAHOZ GUTIÉRREZ, Lucía. El intercambio artístico en el gótico: la circulación de obras, de artistas y de modelos. Salamanca, Salamancako Pontifize Unibertsitatea, 2013, 194 or.

ERKIZIA MARTIKORENA, Aintzane; Itziar AGUINAGALDE LÓPEZ. Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa eta haren bilduma. Vitoria-Gasteiz, Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa, 2020, or. 26-29, 48-49, 58, ir. z/b or. 30, ir. kol. or. 56

Interneteko baliabideak

"Escultura gótica española en el siglo XIV y sus relaciones con la Italia trecentista [Juan March Fundazioa]" [Kontsulta: 21/11/2018]

"Web. Arte Sakratuaren museoa. Vitoria-Gasteiz" [Kontsulta: 2023/05/05]

"Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoko "Enborra" atalaren bista (4tik 2). [Photo Araba]" [Kontsulta: 18/05/2024]

Dokumentuak
Jatorria
  • Zurbanoko San Esteban eliza, Araba
  • 1922. Elizbarrutiko Museoa (Seminarioa), Gasteiz
  • 1942. Gordailua Museo Probintzialean (egungo Arabako BBAA Museoa)
  • 1999. Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoan gordailua