Udaberriko nekazaritza lanak
Museotik Istoriak
Udaberriko nekazaritza lanak
Udaberria parentesi bat zen lanik garrantzitsuenen artean: neguan erein egiten zen eta udan uzta jasotzen zen.
Hala ere, baserrietan beti zeuden egitekoak: patata eta artoa ereitea, baratzeak prestatzea udako barazki eta barazkiak landatzeko, mahastien izurriteak prebenitzea, belar txarrak kentzea… Maiatzean eta ekainean, gainera, belar eta bazka metak moztu eta prestatu behar ziren neguan ganadua elikatzeko.
XX. mendearen erdialdera arte, lan guztiak eskuz egiten ziren. Laiak eta aitzurrak erabiltzen ziren lurra zulatu eta prestatzeko, tajamatak sastrakak kentzeko, eta igitaiak eta segak segarako. Burdinazko erremintak ziren, eta egurrezko kirtenak jartzen zitzaizkien erabiltzeko.
Igitai bidezko segan, berriz, zoketak erabiltzen zituzten. Zoketa eskua babesteko eskularru moduko bat zen, ezkerreko eskuan erabiltzen zena, igitaiarekin mozten zen bitartean belarra eusteko.
Segak sorbatza duen orri kurbatua du, 70 eta 90 zentimetro artean neurtzen duena eta zabalera aldakorra duena. Egurrezko helduleku bat edo bi zituen hori maneiatzeko. Segalariak bere gorputzarekin lagundu behar du segaren mugimendua, eskuinetik ezkerrera arkuak marraztuz.
Segalariek gerritik zintzilik zeramaten kolodra, egurrezko edo hezurrezko zorro bat, non zorrozteko harria urarekin zeramaten, egunean zehar sega zorrozteko. Erabiltzearekin batera, orriak okertu edo mailatu egiten ziren, eta kalte horiek zuzentzeko sega "txikitu (edo pikatu??)" egiten zen. Ahoa ingude baten gainean jarri, eta mailu batez orria kolpatzen zen berriro zuzendu arte.
Sega erabiltzeak trebetasun handia eskatzen zuen, eta haren araberakoa zen moztutako belar kantitatea. Sega maneiatzeko trebetasunaren garrantziak gaur egun leku askotan ikusten dugun herri kirolari bide eman zion: segalariak. Ezarritako denboran belar gehien mozten duena da irabazlea.
Beste zeregin garrantzitsu bat, batez ere udaberri bero eta euritsuetan, mahastien izurriteen eta gaixotasunen aurkako prebentzioa eta borroka zen. Sufrea eta kobre-sulfatoa lainoztatzen ziren oidiumaren eta mildiuaren kontra.
ESPLORATU BILDUMAK
