Beso zuzeneko gurutze latinoa, amaiera aurretik irtengune zirkularrekin: hiru gingileko amaiera du eta profila kono itxurakoa. Ertzeetan, zutabe kalostratu launen artean, arku beheratu, erlaiz eta arku dobelatuen azpian honako erliebe hauek, deskolokatuak, bereizi daitezke: urtxori-gorria, San Marcos eta San Lucas, aingerua (alderatua O eta aingerua, Amabirjina eta San Juan, San Mateo (kontraldea). Besoen azalerako irtegune erdizirkularrak tailuen, kornukopien eta lehiarki-buruen erliebe simetrikoek betetzen dituzte. Gurutziltzatuak hiru iltze ditu eta erdi zintzilik dago, burua beheruntz begira, gorputz mazkaldua eta oso zapi zimurtua. Kuadroiaren atzekaldean kristoren Bataioaren irudia ageri da kalostradun zutabe artean. Makoila bi zatitan banarura dafo , eta tailu simetrikoak dituen zutabe artean pilatutako sei nitxo daude. Goikaldean honako estatuatxo hauen irudiak daude: San Pedro, San Judas, Santo Tomas, Santiago Gazteena, San Bartolome eta San Felipe, beste autore batzuk azken irudi hori San Millan dela diotelarik. Behekaldean: Otoitza baratzean, Bahitura, Ecce Homo, Gurutz-Bidea, Errukia eta Berpiztearen irudiak. Kainoi ildaskatua, landare-dekorazioarekin. Kainoa Jerónimo Ulívarri gazteiztarrarena da seguruenik; horrez gain, pieza, 1847-78an dokumentatua, XVI mendearen erdialdera Gasteizen egindako obra da. Aliko parrokiari buruzko mende horretako dokumentaziorik ez da gorde, baina aipagarria da XVI mendearen bigarren mende erdian iadanik badela gaur egun hiriburuko auzo bat den herri horren aberastasunaren berririk; aipagarria da, halaber, parrokiaren izena San MIllán dela eta batzuk diotenez beronen errepresentazioa makoilan ageri da. Badirudi, 1813ko datu baten arabera, elizbira-gurutze bat erosi sela aurrenik eta, saharra frantzsesen ersoldiaren ondoren desagertu zenez, beste bat erosi zela inguruko herriren batean. Dena dela, gurutzea ez da Italiakoa ez flamenkoa -1770eko zerrenda batean ageri zenek- baizik eta Gasteizkoa, nahiz eta egilea nor izan zen ez dakigun. Besoen erremateak eta INRIren hizkiak agertzen dituen erroldatxoa XVII mendekoak eta urreztatuak dira. Piezak besoetan egitura gotikoa ageri du, erremate konopialekin, eta makoilako irudia eragin flamenkokoa da, baina gainerako osagabiak, dekorazioa batipat, nabarmenki errenazimendukoak. Apaingarrien dibujoa kontu handiz egina dago, nahiz eta horrenbesteko fintasunez osatu ez den. Buruen orijinaltasuna eta besoen zabalguneen barietatea bikainak dira. Gurutziltzatua eta besoetako apaingarriak espresio handikoak dira, beren erliebe sakonekoak direlako. (Jose Manuel Cruz Valdovinos)
1960. Gasteiz eta Adriano VI.aren garaia. Gasteiz, Portaloia. 1960/02/16-1960/03/09.
PORTILLA VITORIA, Micaela J.; et al. Catálogo de la exposición sobre Vitoria y la época de Adriano VI en El Portalón , Boletín de la Institución Sancho el Sabio , año IV, tomo IV, números 1-2. 1960, p. 258, il. b/n. lámina XLVII
LÓPEZ DE GUEREÑU, Gerardo. Álava Solar de Arte y de Fe. Vitoria, Caja de Ahorros y Monte de Piedad de la Ciudad de Vitoria, 1962, 406 or., 406 or. il. z/b
ENCISO VIANA, Emilio (Coord.). Catálogo Monumental Diócesis de Vitoria: La Llanada alavesa occidental. Vitoria-Gasteiz, Udal Aurrezki Kutxaren Obra Kulturala, 1975, 180-181 or., 253-258 zk. il. b/n, 252 zk. il. kol.
ECHEVERRÍA GOÑI, Pedro L. Las artes en el Renacimiento , En: LLANOS ORTIZ DE LANDALUCE, Armando. Álava en sus manos. Vitoria-Gasteiz: Caja Provincial de Álava-Arabako Kutxa , tomo 4. 1983, p. 134, il. col. p. 134
ANDRÉS ORDAX, Salvador. Arte , En:FERRER REGALES, Manuel; et al. País Vasco. Madrid: Publicaciones de la Fundación Juan March, (colección Tierras de España) . 1987, il. col. p. 250
PORTILLA VITORIA, Micaela J. Mirari: Herri bat artearen bila [katalogoa]. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1989, 396, 398 or., 397-399 or. il. kol.
ECHEVERRIA GOÑI, Pedro L. Renacimiento , En: GONZÁLEZ DE SAN ROMÁN, Miguel (dir.). Vitoria-Gasteiz en el Arte. Vitoria-Gasteiz: Gobierno Vasco etc. , volumen 2. 1997, p. 372
MARTÍN VAQUERO, Rosa. Aportaciones al estudio de la platería en la Diócesis de Vitoria, 1350-1650 , Boletín de la Real Sociedad Bascongada de Amigos del País , 53, nº 2. 1997, il. b/n. p. 368
MARTÍN VAQUERO, Rosa. La platería en la Diócesis de Vitoria (1350-1650). Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia , 1997, 490-491 or., 867-869 or. il. z/b. (253-261 irudiak)
MARTÍN VAQUERO, Rosa. Artes decorativas en el Renacimiento vasco: la Edad de Oro de la Platería , Ondare: Cuadernos de Artes Plásticas y Monumentales , 17. 1998, il. b/n. p. 136
MARTÍN VAQUERO, Rosa. Zilarraren Saila , En: LÓPEZ LÓPEZ DE ULLIBARRI, Félix; Arantza DABOUZA SALCEDO (coord.). Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa. Vitoria-Gasteiz: Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa . 1999, p. 205 il. col. p. 194
ZORROZÚA SANTISTEBAN, Julen. Errenazimenduko Artea Araban. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1999, 94 or., 95 or. il. kol.
ALONSO BENITO, Jose Luis. Orfebrería religiosa. Tradición y conservación , AKOBE. Ondasunen artapen eta berriztapena , 7. 2006, pp. 71-76
MARTÍNEZ VIGURI, J.A. El tesoro de la Catedral Nueva cumple 20 años , El Correo . 28/04/2019, p. 3, il. col p. 3
ERKIZIA MARTIKORENA, Aintzane; Itziar AGUINAGALDE LÓPEZ. Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa eta haren bilduma. Vitoria-Gasteiz, Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoa, 2020, or. 32-33, 90-91, ir. kol. or. 118
MARTÍN VAQUERO, Rosa. Platería vitoriana del siglo XIX: El taller de los Ullivarri. Vitoria-Gasteiz, Arabako Foru Aldundia, 1992, 83-99 or.
"Ali. Anverso de una cruz procesional [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Ali. Detalle del reverso de una cruz procesional [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Ali. Parroquia. Cruz procesional [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali, Álava [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali, Álava [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Portalón Exposición Adriano VI. Cruz procesional de la iglesia parroquial d San Andrés de Ali, del sigl XVI [Photo Araba]" [Kontsulta: 02/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 03/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 03/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 03/02/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 03/12/2022]
"Fragmento de la cruz procesional de la iglesia de San Millán de Ali [Photo Araba]" [Kontsulta: 03/12/2022]
"Web. Arte Sakratuaren museoa. Vitoria-Gasteiz" [Kontsulta: 2023/05/05]
"Vista de la sección "El tronco" del Museo Diocesano de Arte Sacro (1 de 4) [Photo Araba]" [Kontsulta: 18/05/2024]
Aliko San Millan parrokia, Gasteiz 1998ko martxoa. Karmeldarrak oinutsik Komentuan gordetzea, Gasteiz 1998ko azaroa. Gasteizko Elizbarrutiko Ondare Gordailura lekualdatzea. 1998ko azaroa. Elizbarrutiko Arte Sakratuaren Museoan gordailua
)
)
)
)
)
)
)
)
